پیچ خوردگی مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا از آسیب های شایع اندام های تحتانی است.

در مچ پای ما لیگامان های (رباطها) کشسانی وجود دارد که استخوان ها و مفصل های مچ پا را در محل خود نگه می دارند.

این رباط ها همچنین مچ پا را در برابر پیچ خوردن و حرکت غیرطبیعی در مسیر عکس محافظت می کند.

رباط ها به دلیل خاصیت کشسانی خود در محدوده ی معینی کشیده می شوند و سپس به حالت طبیعی خود بازمی گردند.

چنانچه یک رباط بیش از این حد کشیده شود، دچار پیچ خوردگی می شود.

پیچ خوردگی همراه با پارگی رباط، پیچ خوردگی شدید یا درجه ۳ نامیده می شود.

پیچ خوردگی مچ پا می تواند باعث درد شدید مچ، ورم و عدم توانایی در راه رفتن و ایستادن شود.

مهم است به خاطر داشته باشید که مچ پا قدرت خود را از تاندون های موجود در پا که از مفصل پا عبور می کنند دارا می باشد.

به این دلیل تقویت عضلات تیبیال خلفی و پرونئال پس از پیچ خوردگی مچ پا، در طول مرحله ی توانبخشی، بسیار مهم است.

این که فرد قادر به راه رفتن روی مچ پا است، دلیلی برای اطمینان از عدم شکستگی نمی باشد.

انواع پیچ خوردگی مچ پا و درجه آسیب دیدگی رباط

پیچ خوردگی مچ پا انواع مختلفی دارد.

در اینجا توضیحات مختصری در مورد شایع ترین انواع پیچ خوردگی مچ پا ارائه خواهیم داد:

پیچ خوردگی رباط جانبی زمانی اتفاق می افتد که پا به سمت داخل پیچ بخورد. این امر رباط های جانبی (خارجی) را تحت تاثیر قرار می دهد.

سه رباط در ایجاد ساختار لیگامانی جانبی نقش دارند: رباط تالوفیبولار قدامی، رباط کلکانئوفیبولار و رباط تالوفیبولار خلفی.

شدت پیچ خوردگی به رباطی که دچار آسیب شده است، بستگی دارد.

رگ به رگ شدن مچ پا با پیچ خوردگی آن متفاوت است و شیوع کمتری دارد.

این وضعیت زمانی ایجاد می شود که رباط دلتوئید (داخلی) به سمت خارج پیچ بخورد.

دلاتوئید یک رباط قوی است و چنانچه آسیب ببیند، می تواند موجب شکستگی مچ پا شود.

دررفتگی های شدید مچ پا کمتر شایع است و به دلیل پیچش مچ پا به سمت خارج ایجاد می شود.

این نوع پیچ خوردگی ها معمولا به دلیل آسیب های شدید ایجاد می شود و اغلب در ابتدا تشخیص داده نمی شوند.

درد در ناحیه ی بالای مچ پا احساس می شود.

هر کدام از این انواع پیچ خوردگی ها بر اساس آسیب وارد شده به ساختارها و رباط های بافت نرم درجه بندی می شوند.

در زیر به انواع درجه بندی های پیچ خوردگی مچ پا اشاره می کنیم.

درجه بندی پیچ خوردگی مچ پا و علائم آن

انواع مختلف پیچ خوردگی های مچ پا بر اساس شدت به صورت زیر درجه بندی می شوند:

درجه ۱

معمولا این نوع پیچ خوردگی با درد کمی همراه است.

رباط ها تاحدودی دچار کشیدگی شده اند و ممکن است پارگی جزئی ایجاد شده باشد.

به میزان خیلی کم و یا هیچ، درد مفصل، ورم، خشکی و مشکل در راه رفتن به وجود می آید.

درمان معمول شامل بالا بردن وزنه تا حد قابل تحمل، تمرینات ایزومتریک، تمرینات کششی دامنه ی حرکتی و تمرینات تقویتی می باشد.

درجه ۲

در این نوع پیچ خوردگی مچ پا ممکن است درد بیشتری احساس کنید و دچار ناپایداری مفصل، کبودی، تورم، خشکی، درد متوسط تا شدید و مشکل در راه رفتن شوید.

به طور معمول درمان شامل انواع روش ها از جمله بی حرکت ساختن مفصل توسط مچ بند طبی، فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی کششی و تقویتی می باشد.

درجه ۳

پیچ خوردگی درجه ۳ شدیدترین نوع پیچ خوردگی مچ پا می باشد.

علایم این وضعیت شامل تورم شدید، کبودی وسیع و درد شدید است.

رباط ها به طور کامل دچار پارگی شده اند و این امر، علت اصلی ناپایداری مفصل می باشد.

روش های معمول درمان شامل آتل بندی پا، روش های فیزیوتراپی مانند آنچه در مورد پیچ خوردگی های درجه ۲ به کار می رود اما برای مدت طولانی، می باشد.

در برخی موارد ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

در چنین مواردی برخی افراد می گویند هنگام ایجاد آسیب به مچ پا یک صدای ترق تروق می شنوند.

در این وضعیت دچار محدودیت دامنه ی حرکتی خواهید شد و با ایجاد فشار به محل پیچ خوردگی احساس درد خواهید کرد.

پزشک شما براساس میزان ورم، درد، کبودی و محدودیت ایجاد شده در دامنه ی حرکتی، شدت یا درجه ی پیچ خوردگی را تعیین می کند.

علل پیچ خوردگی مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا زمانی اتفاق می افتد که رباط های این ناحیه بیش از حد توانشان دچار کشیدگی شوند، یا زمانی که پا به سمت داخل یا خارج بپیچد.

عموما در طول فعالیت‌هایی که شامل پریدن یا فعالیت‌هایی که مستلزم تغییر جهت سریع مخصوصا در سطوح نامسطح است، به وجود می‌آید.

این مشکل عموما در ورزش‌هایی مثل فوتبال، بسکتبال، والیبال و نتبال به وجود می‌آید.

علت پیچ خوردگی مچ پا ترکیبی از چرخش پا به سمت داخل و چرخش پا و مچ پا به پایین در طول ورزش‌های است که در آن پا و مچ پا باید وزن زیادی را تحمل کند.

زمین خوردن، راه رفتن یا ورزش کردن بر سطوح ناصاف می تواند موجب پیچیدگی مچ پا شود.

علت پیچ خوردگی حتما نباید به ورزش کردن مرتبط باشد.

این اتفاق ممکن است هنگام راه رفتن در خیابان یا فروشگاه بیفتد.بیمارانی که دچار پیچ خوردگی مکرر مچ پا می شوند، اغلب دچار بی ثباتی مفصل می‌شوند.

تشخیص پیچ خوردگی مچ پا

اگر مچ پایتان درد و تورم داشته و احتمال می‌دهید که پیچ‌خورده است، به یک پزشک یا یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید.

در صورت شدید بودن نشانه‌ها و علائمتان، امکان دارد که استخوانی از مچ یا ساق پایتان شکسته باشد.

پزشک جزئیاتی در مورد جراحت شما می پرسد تا بداند این اتفاق چگونه و چه زمانی رخ داده است، آیا قادر به راه رفتن هستید یا نه، آیا قبلا در این ناحیه دچار آسیب شده اید، در این صورت برای درمان آن از چه روش هایی استفاده کرده اید و همچنین آیا زمان جراحت مچ پا صدای ترق تروق احساس کرده اید.

پزشک معاینات فیزیکی کاملی انجام خواهد داد و ممکن است از عکسبرداری های رادیولوژی برای تعیین شکستگی آن استفاده کند.

آزمایشات رادیولوژی گاهی اوقات برای کودکان بی نتیجه است، زیرا ممکن است مانند پیچ خوردگی مچ پا، به صفحه ی رشد آسیب وارد شده باشد و در عکسبرداری توسط اشعه X قابل رویت نباشد.

به منظور تشخیص صحیح و درجه بندی آسیب به مچ پا، انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک ضروری است.

این کار ممکن است دردناک باشد، چون پزشک باید مچ پای شما را در جهات مختلف حرکت دهد تا تعیین کند کدام رباط ها دچار آسیب شده اند.

چنانچه پزشک شما احساس کند آسیب وارد شده شدید است، ممکن است انجام آزمایشات تشخیصی بیشتری از جمله MRI را توصیه کند تا از صحت تشخیص خود اطمینان حاصل کند.

درمان پیچ خوردگی مچ پا

به طور کل برای درمان پیچ خوردگی مچ پا سه فاز وجود دارد.

فاز اول شامل استراحت، کاهش تورم و حفاظت مچ پا می باشد. به طور معمول این فاز یک هفته طول می کشد.

فاز دوم یک تا دو هفته طول می کشد و شامل بازیابی محدوه ی حرکتی، انعطاف پذیری و تقویت مفصل می باشد.

فاز سوم به فرد اجازه می دهد که با انجام درمان فیزیوتراپی و در ابتدا با انجام حرکات سبک تر، به تدریج به فعالیت های عادی روزانه اش برگردد.

بسته به شدت پیچ خوردگی مچ پا، فاز سوم ممکن است هفته ها و یا ماه ها طول بکشد.

گزینه های درمانی مختلفی همراه یا بدون عمل جراحی وجود دارند.

گزینه ها بدون عمل جراحی شامل روش های PRICE (حفاظت، استراحت، کمپرس یخ، استفاده از مچ بند طبی و بالا قرار دادن مچ پا) می باشد.

اغلب پیچ خوردگی های درجه ۱ با این روش درمان می شوند.

پیچ خوردگی های درجه ۲ نیز با این روش اما در زمان طولانی تری قابل درمان هستند.

پزشک همچنین ممکن است به شما استفاده از آتل یا گچ را توصیه کند تا مچ پای شما را ثابت نگه دارد.

چنانچه به پیچ خوردگی درجه ۳ دچار هستید، ممکن است به استفاده از گچ پا به مدت دو تا سه هفته نیاز داشته باشید.

می توان از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی برای کنترل درد و ورم استفاده کرد.

به طور کلی، درمان پیچ خوردگی توسط عمل جراحی به ندرت صورت می گیرد.

عمل جراحی گاهی اوقات در صورت آسیب شدید به رباط ها یا زمانی که روش های غیر جراحی موثر واقع نشود، ضروری خواهد بود.

جراح ممکن است از روش آرتروسکوپی برای نگاه کردن به داخل مفصل برای تشخیص بخش های شکسته ی استخوان یا غضروف استفاده کند.

سپس جراح روش های لازم را به کار می گیرد.

در صورت لزوم، جراح از عمل جراحی ترمیمی به منظور ترمیم رباط های پاره شده استفاده می کند.

این ترمیم معمولا با بخیه زدن انجام می شود. اما پزشک شما همچنین ممکن است از سایر تاندون ها یا رباط های واقع در پای شما به منظور ترمیم رباط آسیب دیده استفاده کند.

فیزیوتراپی

هدف فیزیوتراپی تخصصی برگرداندن شما به فعالیت های پیش از آسیب‌ دیدگی است.

بدون برنامه توان‌ بخشی کافی و مناسب امکان بروز تشدید مشکلات و مزمن شدن علایم (مانند کاهش دامنه حرکت، درد و تورم مزمن، و ناپایداری مفصل) وجود دارد که می‌توانند عملکرد شما را مختل کند.

متخصص فیزیوتراپی می‌تواند با استفاده از برخی مدالیته‌های خاص درد و ورمتان را کم کرده و سپس با ارائه تمریناتی به بازیابی دامنه حرکت، قدرت، انعطاف‌پذیری و تعادل مچ پایتان کمک کند.

می‌توان با استفاده از تمرینات پایداری و تعادل مجدداً به عضلات مچ پا آموزش داد که در کنار یکدیگر از مفصل مچ پا حمایت کنند.

این تمرینات می‌توانند شامل درجات مختلفی از چالش‌های تعادلی، مانند ایستادن روی یک پا، باشند.

مدالیته‌های مورد استفاده برای کاهش درد و ورم

• یخ
• تحریک الکتریکی (اینترفرنشیال یا گالوانیک با ولتاژ بالا)
• اولتراسوند
• ماساژ اصطکاکی متقاطع
• ارتزهای نرم با گوه خارجی ۵/۰ تا ۳ میلی‌متری، در صورت نیاز برای درمان پیچ‌خوردگی مچ پا.
• درمان پیچ خوردگی با لیزر
• استفاده از عصا
• استفاده از ارتز
• بستن مچ پا
• مچ بند
• کمپرس سرد یا گرم
• حرکات ورزشی مخصوص بهبود انعطاف پذیری، استحکام و تعادل
• آب درمانی
• اصلاح وضعیت بیومکانیکی
• از سرگیری تدریجی فعالیت‌های روزمره
• توصیه در ارتباط با انتخاب کفش مناسب
• ورزش و حرکات اصلاحی

متخصصین فیزیوتراپی تجربه بالینی فراوانی در درمان پیچ خوردگی مچ پا و تقویت عضلات پا دارند و تمریناتی جهت درمان و تقویت مچ پایتان به شما ارائه می‌دهند. در صورت داشتن هرگونه نگرانی در این زمینه باید آن را فیزیوتراپ خود در میان بگذارید.

درمان پیچ خوردگی مچ پا با فیزیوتراپی برای تمامی بیماران مبتلا به این مشکل ضروری است، زیرا توانبخشی ناکافی منجر به نتایج نامناسب و افزایش احتمال آسیب دیدگی مجدد می‌شود.

فیزیوتراپی باعث تسریع فرآیند درمان می‌شود، نتایج بهینه را تضمین می‌کند و احتمال بروز مجدد پیچ خوردگی را کاهش می‌دهد.

اهداف درمان فیزیوتراپی پیچ خوردگی مچ پا به شرح زیر است:

• محافظت از مفصل، تسکین درد و کنترل التهاب
• بازیابی کامل دامنه حرکتی
• استحکام عضلات ساق پا
• بازیابی تعادل
• بازیابی فعالیت نرمال

فیزیوتراپیست از روش‌های توانبخشی زیر برای درمان پیچ خوردگی مچ پا استفاده می‌کند:

حرکات ورزشی دامنه حرکتی

ورم و درد مچ پا باعث محدود شدن دامنه حرکتی مچ پا می‌شود. فیزیوتراپیست به شما روش انجام حرکات ورزشی ایمن و موثر را برای درمان درد مچ پا و بازیابی کل دامنه حرکتی مچ پا آموزش می‌دهد.

حرکات ورزشی مخصوص استحکام عضلات

عضلات مچ به دنبال پیچ خوردگی مچ پا ضعیف می‌شود و باعث بی ثباتی طولانی مدت مفصل و آسیب دیدگی های مجدد می‌شود. فیزیوتراپیست بر اساس شدت آسیب دیدگی، حرکات ورزشی استقامتی مناسب را برایتان تجویر می کند.

آموزش تعادل

حرکات ورزشی مخصوص به عضلات شما کمک می‌کند، تا به تغییرات محیط مثل سطوح نامسطح یا متحرک واکنش مناسب نشان دهید.

وقتی توانستید بدون درد وزن خود را روی مچ تحمل کنید، فیزیوتراپیست این حرکات ورزشی را تجویز می‌کند تا به شما کمک کند که فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید.

تمرین ساختاری

وقتی بتوانید بدون درد به راحتی پیاده روی کنید، فیزیوتراپیست با افزودن فعالیت‌هایی مثل پیاده روی تند، پرش یا دویدن برنامه درمانی شما را گسترش می‌دهد.

این برنامه براساس معاینه مچ پای شما توسط فیزیوتراپیست ، اهداف شما، سطح فعالیت و بهداشت عمومی شما می باشد.

آموزش مخصوص فعالیت

بسته به نیازمندی‌های شغلی یا نوع فعالیت ورزشی‌ که انجام می دهید، فیزیوتراپیست برنامه‌ای را با توجه به این موارد و نوع آسیب دیدگی شما طراحی می کند.

ورزش و حرکات اصلاحی

حرکات ورزشی زیر عموما برای درمان پیچ خوردگی مچ پا توصیه می‌شوند.

شما باید قبل از شروع این حرکات ورزشی در مورد کارایی آن‌ها برای درمان خود، با فیزیوتراپیست مشورت کنید.

عموما این حرکات روزی سه مرتبه باید انجام شوند، البته به شرطی که باعث به وجود آمدن یا تشدید علائم از جمله درد مچ پا نشوند.

فیزیوتراپیست زمان مناسب برای شروع حرکات اصلاحی مقدماتی و سپس حرکات ورزشی متوسط و پیشرفته را تعیین می‌کند.

به عنوان یک قاعده کلی، اضافه شدن حرکات ورزشی یا پیشرفت سطح آن‌ها باید وقتی صورت بگیرد که علائم هنگام انجام ورزش ها تشدید نشده باشد.

حرکات کششی

بعضی از حرکات کششی مفید برای بهبود پیچ خوردگی مچ پا به شرح زیر است
(به یاد داشته باشید که انجام این تمرینات را فقط با صلاحدید فیزیوتراپیست انجام دهید):
۱_ بنشینید، مچ پا و پای خود را تا حد امکان بالا بیاورید..
۲_ بنشینید، مچ پای خود را به سمت پایین و به داخل بکشید .
۳_ در حالت نشسته، مچ پای خود را به بالا و به خارج بکشید.
۴_ بنشینید و انگشتان پای خود را به سمت پایین بکشید.

حرکات تقویتی

۱_ مچ پای خود را مجاورت یک شی ثابت مانند مبل قرار دهید و به سمت پایین و داخل به آن فشار دهید .
۲_ مچ پای خود را مجاورت یک شی ثابت مانند مبل قرار دهید و به سمت بالا و خارج فشار دهید.
۳_ بنشینید و یک باند کشی دور پای خود قرار دهید و لبه‌های باند کشی را با دو دست خود بگیرید، تا حد امکان مچ پای خود را به سمت پایین بیاورید و سپس به وضعیت اولیه برگردید.
۴_ بنشینید و باند کشی را به یک شی ثابت ببندید و آن را دور پای خود قرار دهید. پای خود را به سمت پایین قرار دهید سپس مچ پای خود را تا حد امکان به سمت بالا بکشید ، سپس به وضعیت ابتدایی برگردید .
۵_ بنشینید و یک باند کشی را دور یک شی ببندید و سپس به دور لبه خارجی پای خود بیندازید و مچ پا را به سمت پایین و داخل حرکت دهید و سپس به حالت اولیه باز گردید.
۶_ بنشینید و یک باند کشی را دور یک شی ببندید و سپس به دور لبه داخلی پای خود بیندازید و مچ پا را به سمت بالا و خارج حرکت دهید و سپس به حالت اولیه باز گردید.

انجام حرکات کششی در حالت ایستاده

هنگامی که توانستید وزنتان را بدون ناراحتی بر روی مچ پای آسیب‌دیده قرار دهید، رو به دیوار بایستید.

پای آسیب‌دیده را یک قدم عقب ببرید، طوری که پنجه پایتان رو به دیوار باشد. به آرامی باسنتان را آن‌قدر به جلو هل بدهید تا اینکه در عضلات پشت ساق احساس کشیدگی کنید.

حالت کشش را ۲۰ ثانیه حفظ کنید؛ این حرکت را روزانه در دو ست ۱۰تایی انجام بدهید.

بسته به فرایند بهبودی، ممکن است نیاز باشد که به تدریج به این تعداد برسید.

دامنه حرکت: نوشتن الفبا
در حالت نشسته، با استفاده از انگشت شست و تنها با حرکت دادن مچ پایتان حروف الفبا را بنویسید.

تقویت عضلات

تقویت عضلاتی که مچ پا را به طرف بیرون می‌چرخانند مهم است. برای انجام این حرکت، با یک سر یک باند کشی بدنسازی یک حلقه بسازید و سر دیگر را آن را به پایه یک میز یا پای دیگرتان ببندید.

پای آسیب‌دیده را درون حلقه قرار دهید. پاشنه پایتان را ثابت روی زمین نگه دارید و بر خلاف نیروی مقاومت باند، پنجه پایتان را به بیرون بچرخانید.

به آرامی مچ پایتان را به وضعیت اولیه برگردانید، تعداد انجام این حرکت را تا دو بار در روز و هر بار ۳ ست ۱۰تایی افزایش دهید.

آموزش تعادل

این مهمترین بخش توان‌ بخشی برای پیشگیری از بروز پیچ‌خوردگی‌ها در آینده است.
با استفاده از یک جسم پایدار مانند پیشخوان آشپزخانه به عنوان تکیه‌گاه، سعی کنید تعادلتان را تنها با ایستادن روی پایه آسیب‌دیده حفظ کنید.

تا جایی که می‌توانید زمان نگه داشتن این حرکت را افزایش دهید؛ تلاش کنید دست کم روزی دو بار و در هر بار طی ۳ ست یک دقیقه‌ای آن را انجام دهید.

به علاوه، در هر فرصتی که توانستید ایستادن روی یک پا را تمرین کنید، زیرا با تبدیل کردن این کار به یک فعالیت روزانه با سرعت بیشتری در انجام آن مهارت پیدا خواهید کرد.

وقتی احساس کردید که در این حرکت مهارت پیدا کرده‌اید، با ایستادن روی یک بالش، انجام آن را سخت‌تر کنید.

زمان انجام این حرکت را به تدریج افزایش دهید.‌

وقتی توانستید به راحتی تعادل خود را روی بالش حفظ کنید، و در صورت داشتن اعتماد به نفس کافی می‌توانید همان تمرین ایستادن روی زمین را این بار با چشمان بسته انجام دهید.‌

 

 

کلمات مرتبط :

فیزیوتراپی مچ پا – درمان پیچ خوردگی مچ پا – فیزیوتراپی در مشهد – کلینیک فیزیوتراپی در مشهد – فیزیوتراپی خوب در مشهد – بهترین فیزیوتراپی مشهد